Koolhydraatvrij, een goed idee of niet?

De laatste decennia heeft de dieetcultuur de manier beïnvloed waarop vrouwen omgaan met hun lichaam en voedsel. Deze diëten – oud en nieuw – richten zich vaak op de valse belofte van snel gewichtsverlies en promoten het idee dat dit gewicht automatisch gelijk staat aan een optimale gezondheid. Een lager gewicht = een goede gezondheid. Een hoog gewicht = slechte gezondheid. Het zet ook de mythe voort dat sommige voedingsmiddelen ‘goed’ zijn en andere ‘slecht’. Maar het is gecompliceerder dan dat. 

Er zijn geen definities van ‘goed en slecht’ voedsel of ‘gezonde en ongezonde’ diëten. Deze woorden zijn subjectief en gezond zijn betekent voor iedereen iets anders.

Een dieet dat de laatste jaren aan populariteit heeft gewonnen is een dieet met weinig of geen koolhydraten. Gluten is ook in deze discussie terechtgekomen en de opkomst van glutenvrije diëten wordt mainstream, zelfs voor mensen zonder intoleranties of allergieën. 

Dus wat is er gebeurd met koolhydraten? Ze zijn in een verdomhoekje gestopt, maar zijn ze eigenlijk wel slecht voor je? We bespreken het in dit blog.

Wat zijn koolhydraten?

Eerst een kleine biologieles. Laten we beginnen met wat koolhydraten eigenlijk zijn. 

Koolhydraten zijn één van de drie macronutriënten die het lichaam dagelijks nodig heeft. De andere twee zijn vetten en eiwitten. 

Er zijn drie hoofdtypen koolhydraten: zetmeel, vezels en suiker. De meeste van deze zaken vind je in bijna alles wat je eet.

De drie hoofdtype koolhydraten

• Suikers. Ook wel eenvoudige koolhydraten genoemd, omdat ze in de meest elementaire vorm voorkomen. Suikers kunnen worden toegevoegd aan voedingsmiddelen, zoals in snoep, toetjes, bewerkte voedingsmiddelen en koolzuurhoudende dranken. Dit type koolhydraat komt echter ook van nature voor in fruit, groenten en melk.
• Zetmeel. Zetmeel is een complex koolhydraat. Het bestaat uit een aantal aan elkaar geregen eenvoudige suikers. Om ze te gebruiken als energie, moet je lichaam het afbreken tot suiker. Zetmeel zit in eten als brood, cornflakes en pasta, maar je vindt zetmeel ook in sommige groenten zoals aardappelen en maïs. 
• Vezels. Vezels zijn ook een complex koolhydraat. Maar je lichaam kan de meeste vezels niet afbreken. Dit klinkt als iets slechts, maar het is eigenlijk goed. Het eten van voedsel met vezels helpt je om je voller te voelen na een maaltijd en daardoor heb je minder kans dat je teveel eet. Volgens deze studie heeft het eten van voedsel met veel vezels een positieve invloed op je darmmicrobioom. Vezels vind je in het meeste voedsel van planten, zoals fruit, groenten, noten, zaden, bonen en volle granen.

De opkomst van koolhydraatarme diëten 

Een koolhydraatarm dieet beperkt koolhydraten zoals die in granen, fruit en zetmeelrijke groenten zoals aardappelen en maïs. Het gevolg is dat iemand die een koolhydraatarm dieet volgt vooral eiwitten en vetten eet. 

Het eerste bekende koolhydraatarme dieet was het Atkins-dieet. Het beweerde de oplossing te zijn voor gewichtsverlies en een verbeterde gezondheid. Tegenwoordig gaat het Ketogeen-dieet nog een stap verder met een volledig koolhydraatvrij dieet, dat een reeks gezondheidsvoordelen claimt, waaronder een snel gewichtsverlies en minder ontstekingen. 

Het is opvallend dat deze diëten populair blijven, omdat ze niet allemaal even gemakkelijk te volgen zijn. Als je stopt met het eten van alle koolhydraten blijft er maar weinig over om uit te kiezen uit de meeste grote voedselgroepen, waaronder fruit, bonen/peulvruchten, granen, zetmeelrijke groenten en zuivel! 

Maar de marketing, de claims achter deze diëten en de succesverhalen blijven mensen ervan overtuigen dat koolhydraten de boosdoener zijn en leiden tot een ongezond lichaam en obesitas.

Wat doen koolhydraten voor je gezondheid?

Hoewel een koolhydraatarm dieet voor sommige vrouwen een goed idee kan zijn, is het belangrijk om het effect van koolhydraten op je gezondheid te begrijpen. Want een koolhydraatarm of -vrij dieet kan onverwachte effecten hebben op je hormonen en je cyclus.

En daarnaast, als je voor het extreme gaat, word je alleen maar ongelukkig. En als je ongelukkig bent, is de kans groter dat je opgeeft en in een vicieuze cirkel terechtkomt.

Bij Guud Woman gaan we altijd voor duurzame levensstijlkeuzes. Als je op zoek bent naar meer informatie over hoe je kunt eten volgens je cyclus, lees dan onze blogpost over Hoe je je cyclus kunt hacken met voeding.

Mogelijke bijwerkingen van een koolhydraatarm-dieet 

Voordat we beginnen: Deze blogpost is geen poging om je ervan te weerhouden een koolhydraatarm dieet te proberen als je denkt dat het goed voor je is. Maar we willen wel dat je alle informatie hebt, zodat je een weloverwogen beslissing kunt nemen over wat goed is voor jouw lichaam. 

Ten eerste: als het stoppen met eten van koolhydraten verder gaat dan toegevoegde suikers en bewerkte granen, en je ook geen groenten, volle granen en bonen/peulvruchten meer eet, kan dit leiden tot een vitamine- of mineralentekort als je niet goed op de hoogte bent van supplementen. 

Vlees toevoegen als hoofdbestanddeel van je dieet kan tot problemen leiden. De grote hoeveelheid verzadigde vetten in vlees zoals biefstuk, spek en verwerkt vlees kan het risico op toekomstige hartziekten en kanker verhogen.

Een koolhydraatarmdieet kan nuttig zijn om insulineresistentie te verbeteren. Maar het kan ook onverwachte gezondheidsproblemen veroorzaken bij vrouwen. Denk aan anovulatoire cycli (waarbij je niet ovuleert) en amenorroe (wanneer je menstruatie uitblijft). 

Een regelmatige cyclus waarin je maandelijks ovuleert, is een teken van een goede lichamelijke gezondheid. Misschien lijkt een gemiste menstruatie hier en daar niet erg, maar een eisprong is geen optie, het is het kenmerk van een gezond lichaam. En helaas, door beperkende diëten en te weinig eten, beïnvloeden sommige vrouwen hun cyclus op manieren die ze zich misschien niet realiseren. 

Goed om te weten: Wat je menstruatie zegt over je gezondheid.

Waarom zou je wél kiezen voor koolhydraten?

Een groot deel van de dieetcultuur schildert diëten en weinig eetlust af als wenselijke eigenschappen voor vrouwen. We worden gebombardeerd met popcultuurbeelden van vrouwen op dates die salades eten en er is een onuitgesproken regel dat vrouwen geen stevige eetlust mogen hebben. Maar dit is niet waar. Trek hebben is normaal, natuurlijk en gezond voor iedereen.

Vooral het avondeten is belangrijk. Natuurlijk stilt een gezonde maaltijd je honger, maar het doet ook andere dingen.

Eiwitten ondersteunen de spieren en stimuleert je circadiane ritme, wat belangrijk is voor de slaap. Vet levert vetoplosbare voedingsstoffen en zetmeel voedt gezonde darmbacteriën, activeert schildklierhormonen en bevordert de ontspanning, je slaap en ovulatie. 

Voor het best mogelijke avondeten, probeer ervoor te zorgen dat je maaltijd alle drie de macronutriënten bevat: eiwitten, vetten en zetmeel. 

Wil je meer weten over hoe je darmen je hormonen beïnvloeden? Lees ons blog: Gezonde darmen, happy hormones.

Kan glutenvrij eten helpen bij PMS? 

Er is veel interessant onderzoek wat aantoont dat stoppen met gluten, wat je in veel koolhydraten vindt, kan helpen bij verschillende menstruatieklachten zoals acne, een opgeblazen gevoel, gewichtstoename, stemmingswisselingen en PMS. 

Uit een studie uit 2014 bleek dat meer dan de helft van de mensen die glutenrijk voedsel zoals brood en pasta opgaven, verbeteringen in hun lichamelijke en geestelijke gezondheid rapporteerden. Het onderzoek suggereert ook dat zelfs mensen zonder duidelijke symptomen voordelen kunnen ondervinden als ze stoppen met het eten van gluten.. 

Het is belangrijk te weten dat het opgeven van gluten op zichzelf niet zal leiden tot het verbeteren van je hormonen, maar in combinatie met andere veranderingen in je levensstijl kan het wel een verschil maken. 

Onthoud ook: niet alle koolhydraten bevatten gluten! Veel gezonde koolhydraten zoals fruit, zetmeelrijke groenten, bonen, yoghurt en zelfs sommige granen zoals quinoa zijn glutenvrij.

Samengevat 

Voor sommige mensen kan een koolhydraatarm, koolhydraatvrij of glutenvrij dieet goed zijn om verschillende gezondheidsredenen. Maar het is belangrijk dat je naar je lichaam luistert en je onderzoek doet. In extreme gevallen kunnen sommige koolhydraatarme diëten je hormonen en cyclus aantasten. Als je niet zeker weet wat je moet doen, neem dan contact op met een van onze experts.